تهران، تهران، بزرگراه شهید چمران، بهشتی، بین مدرس و امام خمینی (محله‌ی نمایشگاه بین المللی)
مدیریت مالکیت فکری (IP): دارایی پنهان کسب‌وکار دوره آموزشی مقدماتی برای کارآفرینان و مدیران
1. اهداف:
در پایان این دوره، شرکت‌کنندگان با تمرکز بر ابزارهای مدیریتی و استراتژیک قادر خواهند بود:
§ استراتژی مالکیت فکری را با استراتژی کلان کسب‌وکار خود همسو نمایند.
§ یک ممیزی مالکیت فکری (IP Audit) مقدماتی را برای شناسایی دارایی‌های نامشهود شرکت خود اجرا کنند.
§ چارچوب یک سیاست مالکیت فکری (IP Policy) کارآمد را برای سازمان خود طراحی نمایند.
§ از تحلیل SWOT برای تدوین استراتژی رقابتی مبتنی بر IP استفاده کنند.
§ از داده‌های IP برای تحلیل رقبا و هوشمندی بازار بهره‌برداری نمایند.
§ اصول کلیدی ارزش‌گذاری IP و نقش آن در مذاکرات تجاری را درک کنند.
§ ریسک‌های مرتبط با آزادی عمل (FTO) را ارزیابی کرده و استراتژی ورود به بازار را بهینه‌سازی نمایند.
§ یک نقشه راه (Roadmap) عملی برای مدیریت و تجاری‌سازی پرتفوی IP کسب‌وکار خود تدوین کنند.
2. مخاطبین:
این دوره برای مدیران و تصمیم‌گیرانی طراحی شده که به دنبال بهره‌برداری استراتژیک از دارایی‌های نامشهود هستند:
§ مدیران عامل، اعضای هیئت‌مدیره و صاحبان کسب‌وکارها
§ مدیران واحدهای استراتژی، توسعه کسب‌وکار، تحقیق‌وتوسعه (R&D) و بازاریابی
§ مدیران مالی، متخصصان M&A و تحلیل‌گران سرمایه‌گذاری که با ارزش‌گذاری و معاملات شرکت سروکار دارند.
§ کارآفرینان و بنیان‌گذاران استارتاپ‌ها که به دنبال جذب سرمایه و ایجاد مزیت رقابتی هستند.
§ مشاوران مدیریت و استراتژی کسب‌وکار
3. سرفصل ها:
سرفصل‌های تفصیلی دوره (مجموع: 10 ساعت)
بخش اول: مبانی استراتژیک مالکیت فکری (۱.۵ ساعت)
· تغییر پارادایم: از حفاظت حقوقی به مدیریت دارایی استراتژیک (۴۵ دقیقه)
o چرا IP یک ستون اصلی در استراتژی کسب‌وکار است؟
o تأثیر مستقیم پرتفوی IP بر ارزش‌گذاری شرکت، جذب سرمایه و مزیت رقابتی.
· جعبه‌ابزار مدیران: آشنایی با ابزارهای کلیدی مدیریت IP (۴۵ دقیقه)
o پرتفوی IP (IP Portfolio): دارایی‌های شما فراتر از چند گواهی ثبت است.
o ممیزی IP (IP Audit): چگونه بفهمیم چه داریم و چه نداریم؟
o سیاست IP (IP Policy): تدوین قانون اساسی نوآوری در سازمان.
o مروری سریع بر ابزارهای اصلی جعبه‌ابزار IP:
§ علامت تجاری (Trademark): ابزار حفاظت از هویت و اعتبار برند.
§ طرح صنعتی (Industrial Design): حفاظت از ظاهر و جذابیت بصری محصول.
§ حق اختراع (Patent): ابزار انحصار بر نوآوری فنی.
§ اسرار تجاری (Trade Secret): ابزار حفاظت از دانش فنی محرمانه.
بخش دوم: تدوین استراتژی و ایجاد پرتفوی IP (۳ ساعت)
· گام اول: اجرای ممیزی مالکیت فکری (IP Audit) (۶۰ دقیقه)
o کارگاه عملی: شناسایی و نقشه‌برداری از انواع IP در کسب‌وکار.
o در حین ممیزی: اصول شناسایی دارایی‌های قابل حفاظت:
§ چه چیزی را می‌توان به‌عنوان علامت تجاری ثبت کرد؟ (از نام و لوگو تا بسته‌بندی).
§ تفاوت کلیدی اسم تجاری شرکت با علامت تجاری محصول چیست؟
§ چه جنبه‌ای از محصول شما یک طرح صنعتی است و چه تفاوتی با اختراع دارد؟ (زیبایی در مقابل کارایی).
· گام دوم: تحلیل استراتژیک با ابزار SWOT (۶۰ دقیقه)
o چگونه از IP به‌عنوان قوت (S) برای ورود به بازار استفاده کنیم؟
o شناسایی ضعف‌های (W) پرتفوی IP و ریسک‌های ناشی از آن.
o کشف فرصت‌های (O) بازار از طریق تحلیل IP رقبا.
o مقابله با تهدیدهای (T) ناشی از IP دیگران.
· گام سوم: طراحی سیاست مالکیت فکری (IP Policy) (۶۰ دقیقه)
o مولفه‌های کلیدی یک سیاست کارآمد: مالکیت، افشا، محرمانگی و مشوق‌ها.
o ایجاد یکپارچگی بین واحدهای R&D، بازاریابی و حقوقی.
بخش سوم: IP به مثابه ابزار هوشمندی و رشد (۲.۵ ساعت)
· هوشمندی رقابتی و تحلیل بازار با داده‌های IP (۷۵ دقیقه)
o تکنیک‌های جستجو در پایگاه‌های داده برای رصد فعالیت رقبا.
o تحلیل بازار هدف (TAM, SAM, SOM) و نقش IP در تصاحب سهم بازار.
o مفهوم آزادی عمل (FTO): تحلیل ریسک قبل از عرضه محصول جدید.
o نگاهی استراتژیک به بازارهای بین‌المللی:
§ حفاظت از برند در نام دامنه (Domain) و شبکه‌های اجتماعی.
§ اهمیت سیستم مادرید برای ثبت بین‌المللی علامت تجاری و PCT برای ثبت بین‌المللی اختراع.
· استراتژی‌های رقابتی: تهاجمی و تدافعی (۷۵ دقیقه)
o استراتژی تهاجمی: استفاده از پتنت برای مسدود کردن رقبا و ایجاد انحصار.
§ پیش‌نیاز استراتژی: چه زمانی یک ایده ارزش ثبت شدن دارد؟ (مروری بر شرایط جدید بودن، گام ابتکاری و کاربرد صنعتی).*
o استراتژی تدافعی: ایجاد یک پرتفوی دفاعی برای جلوگیری از دعاوی حقوقی.
o تصمیم‌گیری استراتژیک: ثبت اختراع در مقابل حفظ به‌عنوان اسرار تجاری.
§ چه اطلاعاتی سرّ تجاری محسوب می‌شود و چگونه بدون ثبت از آن محافظت کنیم؟ (قراردادهای محرمانگی و سیاست‌های داخلی).*
بخش چهارم: تجاری‌سازی، ارزش‌گذاری و مذاکره (۳ ساعت)
· مدل‌های تجاری‌سازی و کسب درآمد از IP (۶۰ دقیقه)
o لایسنسینگ (Licensing): اجاره دادن برند یا فناوری.
o فرانشیز (Franchise): مدل کسب‌وکار مبتنی بر برند و دانش فنی.
o واگذاری (Assignment) و نقش IP در معاملات M&A.
o نکته کلیدی: اهمیت قراردادهای محرمانگی (NDA) به‌عنوان اولین گام قبل از هر مذاکره تجاری.*
· مقدمه‌ای بر ارزش‌گذاری مالکیت فکری برای مدیران (۴۵ دقیقه)
o چرا و چه زمانی IP را ارزش‌گذاری می‌کنیم؟ آشنایی با رویکردهای اصلی.
o نقش ارزش‌گذاری در جذب سرمایه و مذاکرات.
· اصول مذاکره قراردادهای مبتنی بر IP (۴۵ دقیقه)
o نکات کلیدی در قراردادهای لایسنس و فرانشیز.
o آمادگی برای مذاکره: چگونه ارزش استراتژیک IP خود را به طرف مقابل نشان دهیم؟
· جمع‌بندی: تدوین نقشه راه (Roadmap) استراتژی IP (۳۰ دقیقه)
o کارگاه عملی: طراحی یک نقشه راه ۱ تا ۳ ساله.
o پرسش و پاسخ نهایی.